Yanlış Kalem Tutuşu ve Düzeltme

Çocuğumun kalem tutuşu yanlış veya öğrencilerimin arasında kalem tutmayı bilmeyenler var sözleri kulaklarımıza geliyor bize. Hele okul öncesi eğitimi almamış çocuklarda daha da zor. Ama biraz özveriyle çok kolay halledebileceğiniz şeyler bunlar. Buyurun yazımıza.

Doğru Kalem Kalem Tutma-Çok Özel Bir Yazı

İlk okuma yazma çalışmaları açısından kalem tutmanın ayrı bir yeri bulunmaktadır. Okul öncesi eğitim almayan ya da kalem tutuşu yanlış öğrenen öğrencilerle mutlaka karşılaşacağız. Unutmamak lazım ki edinilen alışkanlıklar ömür boyu sürmektedir. Bir yanlışı düzeltmek ,bir doğruyu öğretmekten yüzlerce kat daha zordur.

Kalemi yanlış tutan öğrenciler hızlı bir şekilde yorulmakta ve motivasyonları düşmektedir. Bu öğrencilerin güzel yazı yazmaları da zorlaşmaktadır.

Kalem tutmanın pek çok şekli vardır. Ancak araştırmacıların çoğunun uygun bulduğu kalem tutma şekli; işaret parmağı ve baş parmağın yumuşak uç kısımlarının birbirine değecek şekilde kalem tutma noktasına yerleştirilip orta parmağın uca yakın (büküm noktası ile tırnak arasında kalan) kısmı ile desteklenmesi şeklindedir. Ayrıca kolun dirsek ile bilek arasında kalan bölümünün avuç içi ile aynı yönde kalan kısmının da masa üzerine 45 dereceden biraz fazla bir açı oluşturacak şekilde yerleştirilmesi gerekiyor.

Birinci sınıf öğretmeninin sürekli dolaşması gerekmektedir. Öğrencilerin ilk günlerde bu tutuşu doğru bir şekilde kavrayabilmeleri gerekmektedir. Minik ellerin ağrımaması, güzel yazı yazmaları için bu gereklidir. Öğrencilerimden bazıları kalem tutmayı yanlış öğrendiği için düzeltmekte aşırı zorlandık. Birkaç öğrencimiz ise yanlış tutumlarına devam ederek yazmayı sürdürdü. Bu öğrenciler tahta kalemini tutmakta bile aşırı derecede zorlandı.

Kalem tutma çalışmalarında önceden gerekli önlemler alındığı taktirde extra çalışmalara gerek kalmayacağı muhakkaktır. Öğretmenlerimizin hassas takibiyle bu konu rahatça halledilebilir. Şimdi de yazmaya etki eden unsurlara bir bakalım.

Yazmaya Etki Eden Unsurlar

Oturuş:

Yazmada öncelikle dikkate alınacak husus oturma şeklidir. Çocuk sıraya oturduğu zaman ayakları yere değmelidir. Üzerinde yazılacak masa, oturulan sıraya uygun olmalıdır. Masa yüksek, sıra alçak olursa çocuk sürekli ayağa kalkarak yazmaya çalışacaktır. Ayakta yazma kolun masa üzerine yayılma şeklini, dolayısıyla kalem tutmayı da olumsuz yönde etkileyecektir. Sıra yüksek, masa alçak olursa bu seferde çocuk yazarken gereğinden fazla bükülecektir ve yine yazma olumsuz yönde etkilenecektir.

Kas gelişimi: 

Yazmada kol, bilek ve parmak kasları önemlidir. Kas gelişimini tamamlamayan çocuklar motorsal üretimde zorlanırlar. Yapılan çalışmalarda  büyük kaslardan küçük kaslara doğru bir yol izlenmelidir. Önce kol, sonra bilek, daha sonra da parmak kasları geliştirilmelidir. Havada geniş kol hareketleri yaparak kol kasları, kum masalarında çalışmalar yaparak da bilek, parmak ve kol kasları geliştirilebilir. Oyun hamurları ve yap-boz türü oyuncaklarla da kas gelişimi çalışmaları yapılabilir. Özellikle parmak kasları yeterince gelişmemiş olan çocuklar kalemi rahat bir şekilde tutamazlar. Böyle durumlarda plastik kalem tutacakları kullanılabilir.

Yönler: 

Yukarıdan aşağıya ve soldan sağa hareket Türkçe yazmada temel yönlerdir. Öğretmen daha çizgi çalışmaları aşamasında yönlere dikkat çekecektir. Yönlere dikkat çekmek için mutlaka oklar kullanılmalıdır. Harflerin ve diğer şekillerin başlangıç ve bitiş noktaları vurgulanmalıdır. Yön kavramı gelişmemiş olan çocuklar harfleri birbirine karıştırır. Örneğin “b” harfi “d” olarak veya tersi yazılabilir. Çocuklar “o” harfine aşağıdan başlayıp saatin hareket yönünü takip ederek yazabilirler.

El tercihi:

Yazmada ilk izlenecek husus el tercihidir. Burada sağ, sol ve karışık ellilik söz konusu olabilir. Çocukların çoğunluğu sağ elini tercih etmektedir. Sol elini tercih edenler sağ el tercihi için zorlanmamalıdır. El tercihini tespit etmede etkili yollardan birisi öğretmenin gözlemleridir. Öğretmen çocukları değişik durumlarda (oyun oynarken, yazı yazarken vb.) gözlemleyerek kararını vermelidir.

Sol elini kullanan çocuklara öğretmen özel yardım etmelidir. Bu çocuklara tahtada yeterince pratik yapma imkânı verilmelidir. Öğretmen öğrenciyi tahtada izlemeli ve gereken yardımı anında yapmalıdır. Sol elli öğrencilerin sıraları sağ elli öğrencilerinkinden daha alçak olmalıdır. Bu durum sol elini kullanan öğrencinin yazdığını görmesine yardımcı olur. Ayrıca ışık sağ taraftan gelmelidir. Böylece elin yazı yazılacak bölgeyi gölgelemesi önlenmiş olur.

Kâğıt eğimi sol elini tercih edenlerde sağ ellerini tercih edenlerin tersinedir. Sol elli çocuklar kalemi, kalemin yazım noktasından 4 cm. yukarıdan tutmalıdırlar (5). Sol elli çocuk çoğu zaman problemlerle karşılaşabilir. Türkçe’ de yazma ve okuma soldan sağa olduğundan çocuk başlangıçta dezavantaj içerisindedir. Yönlere dikkat etmeme ikinci bir problemdir. Bu problem hem algısal hem de motorsal olarak yaşanabilir. Eğer görmede çocuğun sol gözü etkin ise o zaman materyali görsel olarak soldan sağa değil, sağdan sola doğru tarayacaktır. Bu durum hecelerin yanlış yazılmasına neden olduğu gibi kelimelerin de cümle içerisinde doğru dizilmesini olumsuz yönde etkiler. Bu olumsuzluklar doğal olarak okuma başarısını düşürür (6).

Sağ veya sol el tercihi, yazmada probleme yol açmaz. Ancak iki ellilik, çeşitli sorunlara yol açar. İki ellilik bir işi yaparken çocuğun biraz sağ biraz da sol elini kullanması olayıdır. Öğretmen buna kesinlikle izin vermemelidir. Eğer çocuk iki elini de kullanıyorsa o zaman öğretmen değişik alıştırmalar yaptırarak etkin olarak kullanılan eli tespit eder. Örneğin çocuğa her iki eliyle, zaman tutarak adını ve değişik cümleleri yazdırır. Çocuğun yazdıklarını okunulabilirlik, temizlik, çabukluk vb. açılardan kontrol ederek tercih edilmesi gereken el hakkında karara ulaşır (7).

Boşluklar:

 Yazmada cümleler, kelimeler, harfler arası ve sayfa kenarlarındaki boşluklar dikkate alınmalıdır. Okunulabilirlik ve estetik açıdan bunlar da önemlidir. Öncelikle sayfa kenarlarında bırakılması gereken boşluklar vurgulanmalıdır. Daha sonra sırasıyla cümle, kelime ve harf aralarındaki boşluklara çocukların dikkatleri çekilmelidir. Kalem ve parmak kullanarak cümle ve kelimeler arası boşluklar kavratılmaya çalışılabilir.(Bu bölüm Gazi Üni.İlköğretim Bölümü,Yrd Doç.Dr.Hayati Akyol’un yazısından alıntıdır.)

Çocuklarda Kalem Tutuşu Gelişimi

Okul öncesinde velilerin çocuklarına doğru kalem tutuşu nasıl olmalı bunu öğretmeleri çok önemlidir.

Okula bu konuda hazır olarak gelen öğrence yazı yazmada zorlanmayacaktır. Yanlış tutum öğrenilmiş ise bir şekilde doğru olanı kavratmalıyız. Yoksa el ağrımaları ve motivasyon düşüklüğü gerçekleşecektir.

Yanlış kalem tutuşu gösteren öğrenciler için bulduğum bir videoyu yayınlamak istiyorum. Video ingilizce ama anlaşılması zor değil. İzlerken anlaşılabiliyor. Bunu özellikle velilerimiz evlerinde çok rahat yapabilir ve yanlış olan hareketi kısa sürede doğru yöne çevirebilirler. Çocuklarımızın en iyiyi öğrenmeleri dileğiyle…

Kalem Kontrol Çalışma Sayfaları

Çocuklar İçin En Güzel Kalem Kontrol ve Yazıya Hazırlık Çalışmaları

İlkokul birinci sınıfla beraber okuma yazma çalışmaları hız kazanır. Uyum haftasında daha çok boyama ve çizgi çalışmaları yapılır. Okul öncesi dönemde çocuklarımızın ince motor çalışmaları ile hazırlanarak okul için hazırbulunuşluluk aşamalarına yardım edilmelidir. Ön yazı çalışmaları daha çok serbest çizgi çalışmalarından oluşur. Çok küçük yaşlardan itibaren yapılabilir. Çok küçük yaşlarda başlanılan bu çalışmalar okul hayatının daha rahat geçmesini sağlayacaktır. Evde ve okulda kullanabileceğiniz bu ön yazı çalışmaları ,velilerimizin ve öğretmenlerimizin işlerini de kolaylaştıracaktır.

Okul öncesi dönemde düzgün kalem tutmaları ve doğru bir şekilde yaptırılan çizgi çalışmaları yazma becerisinin gelişiminde çok önemli temeller oluşturacaktır. Temel eğitimin birinci evresinde çocukların büyük ve küçük kasları gelişme içindedir. Bu nedenle çocukların ince ve küçük hareketleri çok iyi yapmaları beklenmemelidir. Yazma becerilerinin gelişimini desteklemek amacıyla kas gelişimi ile ilgili çalışmalar ve çizgi çalışmaları yapılması öğrenciler açısından çok faydalı olacaktır.

Kalem Tutuşu Etkinlik Örnekleri;

• Hamur, kil vb. malzemelerle çalışma
• Buruşturma ve yırtma çalışmaları
• Makasla kesme
• Kol-el-bilek egzersizleri
• Kalemi doğru tutma çalışmaları
• Farklı yüzeylerde çizgi çalışması
  •  Suda dalgalar
  • Kuma çizgi çizme
  • Zımpara kâğıtları ile çalışma
  • Kâğıda çizme
• Farklı malzemelerle çizme çalışmaları
  • Parmak boyası
  • Pastel boyalar
  • Gazlı kalem
  • Kuru boyalar
  • Kurşun kalem
• Serbest çizgi çalışmaları
• Belirlenen iki hat arasından sınırlara değmeden çizme
• Noktaları birleştirerek çizgi çizme
• Modeli kopyalayarak çizme
• İki satır aralığında model çizgiyi çizme

İyi çalışmalar…

Üstteki görselleri farklı kaydet diyerek bilgisayarınıza kaydedebilirsiniz. Çıktı alarak çocuğunuz öğrencilerinizle yapabilirsiniz.

Aşağıdaki görselimizde ise yaş gruplarına göre çocuklarda en sık görülen kalem tutma şekillerini göreceksiniz. İncelemenizi öneririm.

Çocuğunuzun Kalemi Doğru Tutması İçin Neler Yapabilirsiniz?

Değerli Anne Babalar Çocuğunuzun kalem tutma şeklinin farkında mısınız?

Çocukların kalem tutma şekillerini okula başlayıncaya kadar çok önemsemeyebiliyoruz.

Hatta “kalemi gözüne sokar, duvarları ve koltukları çizer” gibi çeşitli sebeplerle hala birçok çocuk kalemle geç tanışabiliyor.

Bazı anne babalar da aşırı kontrolcü bir tavırla çocuğun bu gelişimini “güzel tut şu kalemi çocuğum” diye baskılayabiliyor. Çeşitli sebeplerle okul öncesi dönemde kalem tutma gelişimi yani ince motor becerileri gelişmemiş çocukların “okulda nasılsa öğrenecek” düşüncesiyle okul döneminde bu konuda çok zorlandıklarını görüyoruz.

 Gelişimde, “büyükten küçüğe” ve “yakından uzağa” olarak adlandırılan prensipler vardır.

Basitçe bunun anlamı; çocuklar, elde ki küçük kaslarından önce, kolların ve gövdenin büyük kaslarını geliştirirler, bu vücut merkezine yakın olan yakın kasların (omuz kasları, üst kol kasları vb gibi), daha uzakta olan kaslara (el kasları gibi) göre daha önce gelişmesidir de.

Evet tüm bu nedenlerle doğru kalem tutuşunu çocuğunuzun doğal sürecinde kazanabilmesi için omuz kaslarını güçlendirecek emeklemek, tırmanmak, iteklemek gibi eğlenceli kaba motor hareketleri yaptırabilirsiniz.

Bu süreci takiben de,

1-Yumuşak bir top çocuğun eline verilerek sürekli sıkıp açma,

2-Bir kâğıdı sıkarak top haline getirme,

3-Oyun hamuru ile rastgele oynama,

4-Lego türü oyuncaklarla oynama,

5-Sıkı kavanoz veya şişe kapağı açtırıp-kapattırma,

6-Eldiven giydirip çıkarttırma,

7-Fermuar açıp-kapatma,

8-Büyük bir kartona yollar çizilerek, minik bir arabayla bu yollardan çıkmadan sürme,

9-İpi bağlama-açma çalışması yapma,

10-Düdük makarnayı ipe dizdirme,

11-Değişik renk ve şekildeki boncukları çeşitli şekillerde sıralama, şekil oluşturma,

12-Kağıt katlama çalışması yapma,

13-Gazeteden resim kesme-yırtma çalışması yapma,

14-Ağaçtan elma toplama taklidi yapma,

15-Bütün parmakları sırayla başparmağa değdirme-çekme gibi ince motor aktiviteler yaptırarak okul öncesi çocuğunuzun kalem tutma becerisine katkıda bulunmuş olursunuz.